Από τον ΣΤΕΦΑΝΟ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟ
Ο Ιουλιανός Φλάβιος – Κλαύδιος, αυτοκράτωρ της Ρώμης, γεννήθηκε στα τέλη του έτους 331 ή τον Μάιο του 332 στη Νέα Ρώμη (Κωνσταντινούπολη) από τον Φλάβιο Ιούλιο Κωνστάντιο, ετεροθαλή αδελφό του Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Η βραχύβια πολιτεία του, 361-363 μ.Χ., σφραγίστηκε από τον αγώνα του να υπερασπιστεί τον Ελληνικό Πολιτισμό και φιλοσοφία από την καταστροφική μανία του Ρωμαιοχριστιανισμού. Σκοτώθηκε πολεμώντας κατά των Περσών, στις 26 Ιουνίου του 363, από πισώπλατο θανατηφόρο τραύμα που δέχτηκε από έναν δικό του λεγεωνάριο, Χριστιανό. Η Εκκλησία τον στιγμάτισε στους αιώνες ως «παραβάτη», εξαιτίας της αφοσίωσής του στα ιδανικά του Ελληνισμού.
Ωστόσο, τα κείμενα του Ιουλιανού που σώθηκαν και έφθασαν μέχρι τις μέρες μας σκιαγραφούν την πραγματική εικόνα του κατασυκοφαντημένου αυτοκράτορα.
Στους τρόπους και τη συμπεριφορά του ήταν λιτός και συνήθως απεριποίητος. Είχε τη μορφή εκείνου του διανοούμενου που ασχολείται περισσότερο με την ουσία των πραγμάτων παρά με την εικόνα του. Οι εχθροί του, συνήθως οι Χριστιανοί, τον κορόιδευαν για την, ασύμβατη με την αυτοκρατορική ιδιότητα, απλότητα του. Ο ίδιος γράφει για τον εαυτό του:
«Στην εντελώς ιδιωτική μου ζωή, άγρυπνες νύχτες πάνω σ’ ένα στρώμα από άχυρα, και λίγο φαγητό που δεν με χορταίνει, μου χαλάει τη διάθεση και με κάνει να εχθρεύομαι μια πόλη καλοπερασάκηδων[1]. (…) Από τη μια να λες πως δεν είσαι δεσπότης[2] μας και πως δεν ανέχεσαι να σε προσφωνούν έτσι, να αγανακτείς κιόλας τόσο, που έχεις πείσει τους περισσότερους –που από τα παλιά ήταν συνηθισμένοι αλλιώς- να αποφεύγουν αυτή τη λέξη ως προσβλητική της εξουσίας. (…) «Μάθετε λοιπόν, πως δεν αγανακτώ μ’ εκείνους που αντιμάχονται τη ζωή μου και τις επιλογές μου» (…) «Μα το να ρίχνω βλέμματα ερωτικά προς κάθε κατεύθυνση για να σας φανώ ωραίος, όχι στη ψυχή αλλά στο πρόσωπο, δεν μου το επιτρέπει ο χαρακτήρας μου» (…) «Γιατί πίστευα ότι έπρεπε να βοηθήσω το αδικημένο πλήθος[3]…» (Ιουλιανός, αποσπάσματα από το λόγο: «Μισοπώγων ή Αντιοχικός»).
Άξια αναφοράς είναι τα όσα έχει γράψει για την Ελλάδα και τους Έλληνες. Με πάθος και λατρεία προς κάθε τι ελληνικό, η πένα του συγκινεί ακόμα και σήμερα όποιον έχει την Ελλάδα στη σκέψη και την καρδιά του. Ο Ιουλιανός -ο φιλόσοφος αυτοκράτορας- υμνούσε την πατρίδα μας με στίχους και διάθεση ερωτική. Τόσο πολύ της ήταν αφοσιωμένος.
Ας αφήσουμε όμως, τον ίδιο τον Ιουλιανό να μας μιλήσει για την Ελλάδα. Τα πρώτα δύο αποσπάσματα που ακολουθούν είναι από τον λόγο «Μισοπώγων»:
«Εγώ ας πούμε, ξέρω ότι απ’ όλους τους Έλληνες, οι πιο φιλότιμοι και πιο φιλάνθρωποι είναι οι Αθηναίοι. έχω προσέξει ότι σε μεγάλο βαθμό όλοι οι Έλληνες έτσι είναι, κι έχω να το λέω, πόσο πιο φιλόξενοι είναι και πόσο πιο φιλόθεοι απ’ όλους τους λαούς. όλοι οι Έλληνες έτσι είναι».
«Επειδή σας θεωρούσα παιδιά Ελλήνων, κι επειδή θεωρώ και τον εαυτό μου Έλληνα, αν και η καταγωγή μου είναι θρακιώτικη, υπέθετα ότι θα αγαπιόμασταν πολύ».
Επίσης, σε επιστολή του στον φιλόσοφο Θεμίστιο, ο Ιουλιανός γράφει για την Ελλάδα:
«Και μετά, φεύγοντας για την Ελλάδα, τότε που όλοι νόμιζαν πως με στέλναν εξορία, τάχα δε δόξασα την τύχη μου σαν να γιόρταζα τη μεγαλύτερη γιορτή, λέγοντας πως εκείνη η αλλαγή ήταν για μένα ό,τι καλύτερο και πως είχα ανταλλάξει, όπως λένε, "χαλκό με χρυσάφι και εννιά βόδια με εκατό"; Τέτοια αγαλλίαση ένιωθα που μου’ λαχε να πάω στην Ελλάδα αντί να μείνω σπίτι μου. κι ας μην είχα εκεί ούτε χωράφι ούτε κήπο ούτε ένα σπιτάκι δικό μου».
Μιλώντας για τους Θράκες και τους Ίωνες δεν παρέλειψε για μία ακόμη φορά να περιγράψει την αγάπη και το σεβασμό που έτρεφε για την Ελλάδα:
«Εμείς οι κάτοικοι της Θράκης και της Ιωνίας είμαστε γιοι της Ελλάδας, και όποιοι από εμάς δεν είναι αγνώμονες, λαχταρούν να χαιρετήσουν τους πατεράδες τους και να φιλήσουν τα χώματα της».
Στο «Εγκώμιο στην Αυτοκράτειρα Ευσεβία», γράφει ξανά για την αγαπημένη του Ελλάδα με λόγια συγκινητικά:
«Μα τι μ’ έχει πιάσει; Και τι είδους ομιλία είχα σκοπό να ολοκληρώσω αν όχι τον έπαινο της αγαπημένης μου Ελλάδας, που δεν μπορώ να τη φέρω στο νου χωρίς να μένω έκθαμβος με κάθε τι δικό της;».
Η Ελληνική Παιδεία και φιλοσοφία, όπως ομολογεί ο ίδιος, ήταν σύντροφοι και οδηγοί σε κάθε του απόφαση καθώς και στη στάση ζωής που είχε επιλέξει:
«Πλάτων, Σωκράτης, Αριστοτέλης, Θεόφραστος. Ο γέρος[4],(…) πείστηκε από τα λεγόμενα τους και μετά βρήκε εμένα, ένα παιδί που αγαπούσε τα γράμματα, και μ’ έκανε να πιστέψω πως αν γινόμουν οπαδός και μιμητής τους σε όλα, θα κατάφερνα να ξεπεράσω -τους άλλους ανθρώπους ίσως όχι. δεν έχω, βλέπετε ανταγωνισμό μ’ αυτούς-, τον εαυτό μου όμως σίγουρα».
«Μετά την ανατροφή που δέχτηκα από παιδί, σαν έγινα έφηβος, η πορεία που ακολούθησα περνούσε μέσα από τα έργα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη (που δεν είναι καθόλου κατάλληλα να διαβάζονται από λαούς που νομίζουν ότι είναι οι πιο ευτυχισμένοι επειδή ζουν φιλήδονα)» (Ιουλιανός, «Μισοπώγων»).
Ωστόσο, αυτόν τον υπέροχο Έλληνα ακόμα και σήμερα τον μαθαίνουμε μέσα από τα σχολικά μας βιβλία με το συκοφαντικό επίθετο «παραβάτης», επειδή θέλησε να προστατέψει τον Ελληνικό Πολιτισμό από τον επερχόμενο χριστιανικό μεσαίωνα. Ίσως είναι ώρα όχι μόνο να αποσυρθεί ο χαρακτηρισμός του «παραβάτη» από τα διδακτικά βιβλία όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης μας αλλά και να διδάσκεται ο Ιουλιανός ως πρότυπο ιδανικού πατριώτη και προμάχου του Ελληνισμού.
Ο Ιουλιανός Φλάβιος – Κλαύδιος, αυτοκράτωρ της Ρώμης, γεννήθηκε στα τέλη του έτους 331 ή τον Μάιο του 332 στη Νέα Ρώμη (Κωνσταντινούπολη) από τον Φλάβιο Ιούλιο Κωνστάντιο, ετεροθαλή αδελφό του Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Η βραχύβια πολιτεία του, 361-363 μ.Χ., σφραγίστηκε από τον αγώνα του να υπερασπιστεί τον Ελληνικό Πολιτισμό και φιλοσοφία από την καταστροφική μανία του Ρωμαιοχριστιανισμού. Σκοτώθηκε πολεμώντας κατά των Περσών, στις 26 Ιουνίου του 363, από πισώπλατο θανατηφόρο τραύμα που δέχτηκε από έναν δικό του λεγεωνάριο, Χριστιανό. Η Εκκλησία τον στιγμάτισε στους αιώνες ως «παραβάτη», εξαιτίας της αφοσίωσής του στα ιδανικά του Ελληνισμού.
Ωστόσο, τα κείμενα του Ιουλιανού που σώθηκαν και έφθασαν μέχρι τις μέρες μας σκιαγραφούν την πραγματική εικόνα του κατασυκοφαντημένου αυτοκράτορα.
Στους τρόπους και τη συμπεριφορά του ήταν λιτός και συνήθως απεριποίητος. Είχε τη μορφή εκείνου του διανοούμενου που ασχολείται περισσότερο με την ουσία των πραγμάτων παρά με την εικόνα του. Οι εχθροί του, συνήθως οι Χριστιανοί, τον κορόιδευαν για την, ασύμβατη με την αυτοκρατορική ιδιότητα, απλότητα του. Ο ίδιος γράφει για τον εαυτό του:
«Στην εντελώς ιδιωτική μου ζωή, άγρυπνες νύχτες πάνω σ’ ένα στρώμα από άχυρα, και λίγο φαγητό που δεν με χορταίνει, μου χαλάει τη διάθεση και με κάνει να εχθρεύομαι μια πόλη καλοπερασάκηδων[1]. (…) Από τη μια να λες πως δεν είσαι δεσπότης[2] μας και πως δεν ανέχεσαι να σε προσφωνούν έτσι, να αγανακτείς κιόλας τόσο, που έχεις πείσει τους περισσότερους –που από τα παλιά ήταν συνηθισμένοι αλλιώς- να αποφεύγουν αυτή τη λέξη ως προσβλητική της εξουσίας. (…) «Μάθετε λοιπόν, πως δεν αγανακτώ μ’ εκείνους που αντιμάχονται τη ζωή μου και τις επιλογές μου» (…) «Μα το να ρίχνω βλέμματα ερωτικά προς κάθε κατεύθυνση για να σας φανώ ωραίος, όχι στη ψυχή αλλά στο πρόσωπο, δεν μου το επιτρέπει ο χαρακτήρας μου» (…) «Γιατί πίστευα ότι έπρεπε να βοηθήσω το αδικημένο πλήθος[3]…» (Ιουλιανός, αποσπάσματα από το λόγο: «Μισοπώγων ή Αντιοχικός»).
Άξια αναφοράς είναι τα όσα έχει γράψει για την Ελλάδα και τους Έλληνες. Με πάθος και λατρεία προς κάθε τι ελληνικό, η πένα του συγκινεί ακόμα και σήμερα όποιον έχει την Ελλάδα στη σκέψη και την καρδιά του. Ο Ιουλιανός -ο φιλόσοφος αυτοκράτορας- υμνούσε την πατρίδα μας με στίχους και διάθεση ερωτική. Τόσο πολύ της ήταν αφοσιωμένος.
Ας αφήσουμε όμως, τον ίδιο τον Ιουλιανό να μας μιλήσει για την Ελλάδα. Τα πρώτα δύο αποσπάσματα που ακολουθούν είναι από τον λόγο «Μισοπώγων»:
«Εγώ ας πούμε, ξέρω ότι απ’ όλους τους Έλληνες, οι πιο φιλότιμοι και πιο φιλάνθρωποι είναι οι Αθηναίοι. έχω προσέξει ότι σε μεγάλο βαθμό όλοι οι Έλληνες έτσι είναι, κι έχω να το λέω, πόσο πιο φιλόξενοι είναι και πόσο πιο φιλόθεοι απ’ όλους τους λαούς. όλοι οι Έλληνες έτσι είναι».
«Επειδή σας θεωρούσα παιδιά Ελλήνων, κι επειδή θεωρώ και τον εαυτό μου Έλληνα, αν και η καταγωγή μου είναι θρακιώτικη, υπέθετα ότι θα αγαπιόμασταν πολύ».
Επίσης, σε επιστολή του στον φιλόσοφο Θεμίστιο, ο Ιουλιανός γράφει για την Ελλάδα:
«Και μετά, φεύγοντας για την Ελλάδα, τότε που όλοι νόμιζαν πως με στέλναν εξορία, τάχα δε δόξασα την τύχη μου σαν να γιόρταζα τη μεγαλύτερη γιορτή, λέγοντας πως εκείνη η αλλαγή ήταν για μένα ό,τι καλύτερο και πως είχα ανταλλάξει, όπως λένε, "χαλκό με χρυσάφι και εννιά βόδια με εκατό"; Τέτοια αγαλλίαση ένιωθα που μου’ λαχε να πάω στην Ελλάδα αντί να μείνω σπίτι μου. κι ας μην είχα εκεί ούτε χωράφι ούτε κήπο ούτε ένα σπιτάκι δικό μου».
Μιλώντας για τους Θράκες και τους Ίωνες δεν παρέλειψε για μία ακόμη φορά να περιγράψει την αγάπη και το σεβασμό που έτρεφε για την Ελλάδα:
«Εμείς οι κάτοικοι της Θράκης και της Ιωνίας είμαστε γιοι της Ελλάδας, και όποιοι από εμάς δεν είναι αγνώμονες, λαχταρούν να χαιρετήσουν τους πατεράδες τους και να φιλήσουν τα χώματα της».
Στο «Εγκώμιο στην Αυτοκράτειρα Ευσεβία», γράφει ξανά για την αγαπημένη του Ελλάδα με λόγια συγκινητικά:
«Μα τι μ’ έχει πιάσει; Και τι είδους ομιλία είχα σκοπό να ολοκληρώσω αν όχι τον έπαινο της αγαπημένης μου Ελλάδας, που δεν μπορώ να τη φέρω στο νου χωρίς να μένω έκθαμβος με κάθε τι δικό της;».
Η Ελληνική Παιδεία και φιλοσοφία, όπως ομολογεί ο ίδιος, ήταν σύντροφοι και οδηγοί σε κάθε του απόφαση καθώς και στη στάση ζωής που είχε επιλέξει:
«Πλάτων, Σωκράτης, Αριστοτέλης, Θεόφραστος. Ο γέρος[4],(…) πείστηκε από τα λεγόμενα τους και μετά βρήκε εμένα, ένα παιδί που αγαπούσε τα γράμματα, και μ’ έκανε να πιστέψω πως αν γινόμουν οπαδός και μιμητής τους σε όλα, θα κατάφερνα να ξεπεράσω -τους άλλους ανθρώπους ίσως όχι. δεν έχω, βλέπετε ανταγωνισμό μ’ αυτούς-, τον εαυτό μου όμως σίγουρα».
«Μετά την ανατροφή που δέχτηκα από παιδί, σαν έγινα έφηβος, η πορεία που ακολούθησα περνούσε μέσα από τα έργα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη (που δεν είναι καθόλου κατάλληλα να διαβάζονται από λαούς που νομίζουν ότι είναι οι πιο ευτυχισμένοι επειδή ζουν φιλήδονα)» (Ιουλιανός, «Μισοπώγων»).
Ωστόσο, αυτόν τον υπέροχο Έλληνα ακόμα και σήμερα τον μαθαίνουμε μέσα από τα σχολικά μας βιβλία με το συκοφαντικό επίθετο «παραβάτης», επειδή θέλησε να προστατέψει τον Ελληνικό Πολιτισμό από τον επερχόμενο χριστιανικό μεσαίωνα. Ίσως είναι ώρα όχι μόνο να αποσυρθεί ο χαρακτηρισμός του «παραβάτη» από τα διδακτικά βιβλία όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης μας αλλά και να διδάσκεται ο Ιουλιανός ως πρότυπο ιδανικού πατριώτη και προμάχου του Ελληνισμού.
[1] Εννοεί την Αντιόχεια. Στην πόλη αυτή βρέθηκε στις αρχές του 363 στα πλαίσια της εκστρατείας του κατά των Περσών. Ο σεμνός και λιτός τρόπος ζωής του έδινε αφορμές στους Χριστιανούς της πόλης να τον κοροϊδεύουν και να λένε ανέκδοτα εις βάρος του. Ο αυτοκράτορας τότε έγραψε τον λόγο «Μισοπώγων» (απ’ όπου και το απόσπασμα), ο οποίος αναρτήθηκε στα προπύλαια του παλατιού και μέσω αυτού απαντούσε σε όσους τον δυσφημούσαν. Άλλος στη θέση του θα είχε γεμίσει την πόλη εσταυρωμένους αντιφρονούντες, ο Ιουλιανός προτίμησε τον διάλογο. Ο ίδιος γράφει σχετικά: «Όσο για τις βρισιές με τις οποίες με λούσατε –δημόσια και ιδιωτικά- με στίχους αναπαίστων: τώρα που και εγώ ο ίδιος έχω κατηγορήσει τον εαυτό μου, σας επιτρέπω ακόμη μεγαλύτερη αθυροστομία, μιας και δεν πρόκειται να σας κάνω ποτέ κανένα κακό –να σφάξω κανέναν ή να χτυπήσω ή να αλυσοδέσω ή να φυλακίσω» (Ιουλιανός, «Μισοπώγων»).
[2] Με διάταγμα που εξέδωσε στις 13 Μαρτίου του 362, απαγόρευσε να τον αποκαλούν «Δεσπότη» και διακήρυξε ότι θεωρεί τον εαυτό του μέλος της συγκλητικής τάξης. Στις επιστολές του απευθύνεται προς τις βουλές των πόλεων ως ίσο προς ίσο.
[3] Αναφέρεται σε φαινόμενα αισχροκέρδειας των εμπόρων της Αντιόχειας εις βάρος του λαού. Ο Ιουλιανός αναμίχθηκε προσωπικά με αποτέλεσμα τη θέσπιση διατίμησης στις τιμές των τροφίμων ενώ παράλληλα διέταξε την παραχώρηση του σιταριού που προοριζόταν για το στράτευμα ώστε να τραφούν οι πολίτες.
[4] Εννοεί τον πρώτο παιδαγωγό του, τον Μαρδόνιο τον Σκύθη, που τον μύησε στην ελληνική φιλοσοφία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου